Vooraf

We gaan op deze zonnige en warme maandagmiddag richting Tilburg: al jaar en dag de stad van Hans Swinkels. Zeer recent trotse opa van tweeling Abe en Toon. Ons wacht een warme ontvangst met een heerlijk kopje koffie en zoals gebruikelijk, eerst even een kwartiertje bijpraten over van alles en nog wat.

Start op het SJL

Hans was 23 toen hij in 1975 voor zijn eerste echte baan ging solliciteren op het Sweelinckplein in ’s-Hertogenbosch bij rector Jan van Haperen. Ook conrector Cor van Eekelen was bij dat gesprek aanwezig. Hans had net zijn studies aardrijkskunde en wiskunde afgerond. Dit gesprek ging over een vacature wiskunde. Overigens heeft Hans nooit een les aardrijkskunde gegeven. Hij zou in het nieuwe schooljaar beginnen, daaraan voorafgaand werkte hij nog een half jaar in verschillende fabrieken om een reisje Egypte te kunnen maken in de laatste vijf weken. Die ervaring heeft hij altijd bij zich gedragen: vol bewondering voor de fabrieksarbeider, maar niet zijn roeping. Op de vraag of hij ooit nog andere sollicitaties heeft gestuurd, antwoordt hij: ‘Ja, nog twee!’ Na twee jaar deed zich een vacature voor in Aruba. Een week voor hij zou vertrekken naar dat paradijselijke oord, kreeg hij te horen dat zijn benoeming niet doorging: de voorkeur van het schoolbestuur ging uit naar een Arubaanse sollicitant. De tweede sollicitatie was zowaar nog schrijnender. In 1977 was er in Oisterwijk op het Durendael College een vacature wiskunde. Er waren vier sollicitanten voor een benoemingscommissie van vijf personen: Hans werd al tijdens het gesprek aangenomen. Men wilde nog wel even een paar privégegevens noteren en toen Hans nietsvermoedend aangaf, dat hij samenwoonde, werd zijn sollicitatiebrief voor zijn ogen kapotgescheurd en kon hij vertrekken!

Het Sint-Janslyceum

Hans kwam dus in 1975 en bleef tot 2014: 39 jaar en drie maanden. Hij is op 63-jarige leeftijd – vervroegd – gestopt met het idee zoveel mogelijk te genieten, kocht een camper en reed samen met zijn vrouw Hanna naar Madrid. Dit geweldige leven zouden zij 10 jaar volhouden. Het was genoeg geweest want kleinkinderen dus een nieuwe rol als oma en opa! De camper werd verkocht…… met op dit moment toch wel wat gemengde gevoelens. Terugkijkend op zijn loopbaan op het SJL als docent wiskunde herinnert hij zich met name collega Ton van Uden als inspirator, Paul Arts (die vertrok naar het indertijd nieuwe Hoogveld College) en Henk van Laarhoven (met nog de gebruikelijke stropdas in het begin) en Jan Plasman. Vol trots geeft Hans aan dat hij de eerste docent was op het SJL die zonder stropdas voor de klas stond. Hans begon zijn onderwijscarrière in de brugklas en de mavo, doorliep alle klassen t/m 6 vwo en voelde zich het meest thuis in de havo-top. Daarnaast gaf hij indertijd met veel plezier les op de Avondschool.

Naast het lesgeven

Hans was heel actief als klassendocent. Hij bleef dat tot aan het einde van zijn loopbaan en het was voor hem de kers op de appelmoes. Hij deed ook fanatiek mee aan het organiseren van heel veel schoolkampen en buitenlandse reizen: 12 x Parijs, 6 x Istanboel, 1 x Terschelling en 3 x Italië. Aan de hand van veel foto’s kijkt hij met veel plezier daarop terug. Het ene spannende verhaal nog mooier dan de andere herinnering. Hij zou er een boek over kunnen schrijven. Wij zouden zeggen: doen! Bij gevraagde hoogtepunten van zijn buitenschoolse activiteiten komt natuurlijk ook het Artistiek Festival aan bod. Jarenlang organiseerde hij, samen met Jeroen Duisters, Jacqueline Ringens, Stijn de Leeuw, Roel Wittenbernds en vele anderen dit jaarlijks terugkerende spektakel in de aula. Zou nog een tweede boek kunnen opleveren!

Met tomeloos veel energie en een aanstekelijk enthousiasme bouwde hij dit evenement mee op. Ten slotte komt Hans nog terug op het wat serieuzere werk: het Prisma-project van OMO. Hans ging in gesprek met docenten over hun oriëntatie op eigen kwaliteiten en hun toekomstperspectief. Een bijzonder mooie aanvulling op zijn lesgeven. Maar: na zijn pensioen (in 2014 dus) deed hij al zijn lesboeken weg. Zijn lerarenagenda’s heeft hij echter allemaal bewaard.

Passie van nu

Hans is bijna dagelijks gaan hakken (beeldhouwen in steen). Deze passie hield hem al lange tijd bezig, al vanaf 1994. Eén avond in de week was hij onbereikbaar voor iedereen. In zijn “hok”, nu heet dat zijn atelier, bracht hij in praktijk waartoe zijn grote leermeester, Gerard van Rooij, hem inspireerde. Inmiddels heeft Hans al vele exposities achter de rug, met veel complimenten en een succesvolle verkoop. Momenteel heeft hij beelden staan in zeven Europese landen! Elke dag is hij in zijn atelier te vinden. Hij maakt – vinden deze schrijvers – prachtige werken. Jarenlang produceerde hij voor eindexamenleerlingen havo-5 tijdens de diploma-uitreiking prachtige prijzen. De docenten die die beeldjes mochten uitreiken, benadrukten dat deze collector-items later veel geld zouden opbrengen. Trots namen de gelukkige leerlingen hun beeldjes mee naar huis. Zouden ze bij hen thuis nog een ereplekje hebben? (effe laten weten)

Hans verveelt zich geen moment. Heeft altijd wel wat te doen. Hij blijft een gepassioneerde verteller. We gaan afscheid nemen van Hans, maar we zullen hem nog zeker terugzien. Met veel geestelijke bagage en stof tot nadenken, verlaten we Tilburg. Tevreden over dit bijzondere gesprek met een inspirerende oud-collega.

Ans Buys en René Kok

@Nieuwsbrief 3, september 2025